Nelson Mandela kimdir
Güney Afrika’da ırkçılıkla uğraş eden efsanevi devlet adamı Nelson Mandela’nın hayat öyküsüdür.
Ülkeyi 1948-1994 yılları ortasında yöneten beyaz ırkçı apartheid rejimine karşı özgürlük uğraşının efsanevi ismi Nelson Mandela‘nın ismi bugün Güney Afrika’yla özdeşleşirken özgürlüğü için büyük bedeller ödediği ülkesi de 1994’ten günümüze, kıtanın en istikrarlı ülkelerinden biri olma özelliğini sürdürüyor.
Mandela’nın uğraşlarla dolu sıra dışı ömrü ise tarihin en kurumsallaşmış ırkçılığına uğramış ulusunun yara izlerini ve müsamahasını yansıtıyor.
Mandela, 1918 yılında, bir kabile şefinin oğlu olarak İngiliz himayesindeki Güney Afrika Birliği’nin Cape eyaletinde dünyaya geldi.
Çocukluğundan itibaren ülkedeki seçkin siyahi sınıfa mensup olan Mandela, siyahi çocukların en temel eğitim imkanlarından büyük oranda mahrum olduğu yıllarda yeterli bir eğitim alma fırsatı buldu.
İlklerin adamı
Mandela, Güney Afrika’nın ve kıtanın en önde gelen üniversitelerinden Witwatersrand’in o periyot tek siyahi öğrencisi olarak hukuk eğitimi gördü ve Güney Afrika’nın birinci siyahi avukatı oldu.
Beyaz ırkçı apartheid rejiminin 1948 yılında iktidara gelmesi, Mandela’nın ırkçılık zıddı çabası için dönüm noktası oldu.
Mandela, bu periyottan itibaren apartheide karşı çok ırklı bir çabayı benimserken başarılı eğitim mesleği ve liderlik özellikleriyle siyahi özgürlük hareketleri içinde süratle yükseldi.
Günümüzde Güney Afrika’nın iktidar partisi olan Afrika Ulusal Kongresinin (ANC) Gençlik Ligi Başkanlığına 1950’de seçilen Mandela, apartheid rejimi tarafından ağır baskılarına maruz kaldı.
Pek çok suçlamaya maruz kaldı
Mandela, siyahilere yönelik ırkçı uygulamaların had safhaya ulaştığı 1955 yılından itibaren, ırkçı rejime karşı yeraltı gayreti fikrini benimseye başladı.
Bu tarihten itibaren, vatana ihanet dahil çok sayıda suçlamayla tekraren tutuklanan Mandela’nın siyasi faaliyetlerde bulunması hükümet tarafından yasaklandı.
Sharpeville kentinde, 1960 yılında düzenlenen barışçıl protestoda polisin halka ateş açmasıyla ortalarında bayan ve çocukların da bulunduğu 69 kişinin hayatını kaybetmesinin akabinde Mandela, sürücü kılığında ülkeyi gezerek ANC’nin yeraltı yapılanmasını örgütlemeye başladı.
Irkçılıkla mücedele…
Irkçılıkla çabada milletlerarası dayanak arayan Mandela, Afrika tipine çıktı ve İngiltere’yi ziyaret etti. Mandela ülkesine döndükten sonra halkı kışkırtmak, hükümeti devirmeye teşebbüs etmekle suçlanarak idamla yargılandı ve 1964’te ömür uzunluğu mahpusa mahkum edildi.
26 yıllık esaret hayatı
Cape Town kenti açıklarındaki Robben Adası Hapishanesine gönderilen Mandela, 1964-1982 yıllarında burada mahpus yattı.
Mandela, taş ve kireç ocaklarında çalıştırıldığı bu hapishanenin şiddetli şartlarında, öbür mahkumlarla eğitim çalışmaları yürüttü, beyazların konuştuğu Afrikaans lisanını öğrendi ve İslam dini üzerine okumalar gerçekleştirdi.
Mahkumlar üzerindeki tesiri nedeniyle 1982 yılında Pollsmoor Hapishanesine nakledilen Mandela, milletlerarası toplumun Güney Afrika’ya uyguladığı ağır baskılar sonucunda, 26 yıllık esaretin akabinde 11 Şubat 1990’da hür bırakıldı.
Filistin’e takviye verdi
Mandela iktidarı devrinde ülkede ulusal uzlaşıyı sağlayarak, farklı renklerin ve kültürlerin bir ortada barış içinde yaşadığı bir toplumun inşasına değerli katkılar sağladı. Dış siyasette uzlaşmacı ve orta bulucu bir rol üstlenen Mandela, 1998 yılında Bağlantısızlar Hareketi genel sekreterliğine atandı.
Filistin halkının özgürlük çabasını de her platformda destekleyen Mandela, Afrika ülkelerindeki çatışmaların sona erdirilmesiyle yakından ilgilenerek, birçok müzakerede kilit rol oynadı.
Mandela öldü
Görev mühleti dolduğunda yine aday olmayan Mandela, 1999’da devlet başkanlığı koltuğunu Thabo Mbeki’ye devrederek, siyasetten de emekli oldu.
Mandela, siyaset sonrası yaşantısında vaktinin büyük kısmını HIV/AIDS ile gayret çalışmalarına ve hayır işlerine ayırdı.
Son sefer Güney Afrika’da düzenlenen 2010 Dünya Kupası’nda halkın karşısına çıkan Mandela’nın sıhhat durumu 2011 yılından itibaren kötüleşmeye başladı.
Mandela, ırkçılıkla çabaya adanmış bir ömrün akabinde, 5 Aralık 2013’te 95 yaşında teneffüs yolu enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybetti.
Adına gün ilan edildi
Birleşmiş Milletler Genel Şurası, 2009 yılında aldığı kararla Mandela’nın doğum günü olan 18 Temmuz’u Milletlerarası Nelson Mandela Günü ilan etti.
